تجزیه و تحلیل بهره وری منطقه ای و سرریز های جغرافیایی در منتخبی از کشورهای oecd و ایران

بهبود بهره وری یکی از کارآمدترین روش های افزایش رشد اقتصادی مورد توجه بیشتر برنامه ریزان و سیاست گذاران در کشورهای مختلف بوده و سرمایه گذاری های بسیار زیادی را در این خصوص انجام داده اند. به طور گسترده یک کشور در فرایند رشد اقتصادی خود نخست، تحت تاثیر موقعیت مکانی- جغرافیایی، شرایط داخلی و توانمندی های خود و سپس تحت تأثیر عملکرد کشورهای مجاورش قرار می گیرد. مخارج سرمایه گذاری دولت ها در زمینه ارتقای سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه و زیر ساخت های عمومی مصادیقی از این اقدامات آن ها برای ارتقای بهره وری و بهره گیری از سرمایه گذاری کشورهای مجاور است. امروزه فعالیت های تحقیق و توسعه پایگاه اصلی نوآوری است و به طور مداوم زمینه را برای تقاضاهای جدید فراهم میکند. این نوع تقاضاها نیز به نوبه ی خود محرک سرمایه گذاری و در نهایت تضمین کننده رشد و شکوفایی اقتصاد است. همچنین سرمایه گذاری در سرمایه ی انسانی و افزایش سهم آن در کل سرمایه گذاری کشور، باعث بهره برداری بهتر از سرمایه ی فیزیکی می گردد و عامل مهمی در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی به شمار می رود. از طرف دیگر، حمل و نقل یکی از مهمترین امور زیر بنایی است و از اجزای مهم چرخه تولید-مصرف محسوب می گردد و در فرآیند رشد اقتصادی، نقش بسیار مهم و تأثیرگذار دارد. در این پژوهش، تجزیه و تحلیل بهره وری و سرریز های جغرافیایی به منظور بررسی جهت تأثیر هر یک از عوامل نظیر تحقیق و توسعه، سرمایه انسانی، زیرساخت های عمومی و سرریزهای جغرافیایی در منتخبی از کشورهای oecd و ایران طی دوره 2007-2000 با استفاده از مدل داده های تابلویی مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد که تأثیر تحقیق و توسعه، سرمایه انسانی و زیرساخت عمومی بر بهره وری کل عوامل تولید، مثبت و معنی دار بوده است، اما بر اساس نتایج به دست آمده از برآورد الگوی مورد نظر اثر زیرساخت عمومی بر تولید بی معنی است. همچنین، اثر سرریزهای جغرافیایی تحقیق و توسعه و زیرساخت عمومی بر بهره وری کل عوامل و تولید مثبت و معنی دار است. یافته های تحقیق نشان می دهد که به منظور بهره وری بالاتر کشورهای مورد بررسی باید به توسعه سرمایه انسانی، افزایش فعالیت های تحقیق و توسعه و تعمیق همکاری های خود نگاه استراتژیک داشته باشند.